Το ενδοκρινικό σύστημα είναι ένα τεράστιο και διασυνδεδεμένο δίκτυο αδένων που ρυθμίζει βασικές λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος. Μεταξύ αυτών των αδένων, ο θυρεοειδής και οι όρχεις διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της μεταβολικής υγείας, της αναπαραγωγικής λειτουργίας και της ορμονικής ισορροπίας στους άνδρες. Αν και είναι διακριτά όργανα με διαφορετικές λειτουργίες, επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι η λειτουργία του θυρεοειδούς και η παραγωγή τεστοστερόνης συνδέονται στενά. Το γεγονός ότι ο θυρεοειδής και η τεστοστερόνη σχετίζονται συνεπώς σημαίνει ότι μια ανισορροπία στο θυρεοειδή αδένα μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην παραγωγή τεστοστερόνης. Η αποκατάσταση συνεπώς των θυρεοειδικών δυσλειτουργιών πολλές φορές οδηγεί σε εντυπωσιακή βελτίωση των επιπέδων τεστοστερόνης αλλά και της σεξουαλικής ζωής των ανδρών.
Τι είναι ο θυρεοειδής και η τεστοστερόνη
Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας μικρός αδένας σε σχήμα πεταλούδας που βρίσκεται στην μπροστινή πλευρά του λαιμού. Παράγει τις θυρεοειδικές ορμόνες, κυρίως την θυροξίνη (Τ4) και την τριιωδοθυρονίνη (Τ3), που ρυθμίζουν τον μεταβολισμό, την παραγωγή ενέργειας και τη γενικότερη λειτουργία των κυττάρων. Η παραγωγή αυτών των ορμονών ελέγχεται από τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-θυρεοειδούς (HPT), όπου η υπόφυση εκκρίνει τη θυρεοειδοτρόπο ορμόνη (TSH) για να διεγείρει τον θυρεοειδή.
Η τεστοστερόνη, από την άλλη, είναι η κύρια ανδρική ορμόνη του φύλου, που παράγεται κυρίως από τα κύτταρα Leydig στους όρχεις. Ελέγχει την σεξουαλική ανάπτυξη, την παραγωγή σπερματοζωαρίων, την ανάπτυξη της μυϊκής μάζας, την κατανομή του λίπους και τη ρύθμιση της διάθεσης. Όπως και ο θυρεοειδής, η παραγωγή τεστοστερόνης ελέγχεται από έναν άλλο ρυθμιστικό κύκλο, τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-γονάδων (HPG).
Αν και αυτοί οι δύο άξονες—HPT και HPG—είναι ξεχωριστοί, οι έρευνες δείχνουν ότι επιδρούν ο ένας στον άλλον μέσω διαφόρων μηχανισμών, ιδιαίτερα σε άνδρες με δυσλειτουργία του θυρεοειδούς. Συνεπώς, ο θυρεοειδής με τις ορμόνες που παράγει και η τεστοστερόνη μπορεί εκ πρώτης όψεως να φαίνονται ασύνδετοι, ωστόσο αλληλεπιδρούν πολύ περισσότερο από όσο περίμενε κάποιος.
Υποθυρεοειδισμός και επιρροή στα επίπεδα τεστοστερόνης
Ο υποθυρεοειδισμός εμφανίζεται όταν ο θυρεοειδής αδένας υπολειτουργεί, με αποτέλεσμα να αδυνατεί να παράξει επαρκή ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών. Η κατάσταση αυτή επιβραδύνει τον μεταβολισμό, ενώ ταυτόχρονα προκαλεί κούραση, αύξηση βάρους και κακή διάθεση, ενώ μπορεί επίσης να ρίξει τα επίπεδα τεστοστερόνης. Πώς συμβαίνει όμως αυτό;
Ο εγκέφαλος ελέγχει τόσο τον θυρεοειδή όσο και τους όρχεις. Όταν ο θυρεοειδής υπολειτουργεί, τα σήματα που στέλνει ο εγκέφαλος στους όρχεις μπερδεύονται, και οι όρχεις δεν λαμβάνουν το σωστό μήνυμα για να παράγουν τεστοστερόνης . Παράλληλα, Οι θυρεοειδικές ορμόνες βοηθούν και τα ίδια τα κύτταρα Leydig στους όρχεις να λειτουργούν στο βέλτιστο βαθμό. Εάν συνεπώς ο θυρεοειδής δεν εκκρίνει αρκετές ορμόνες αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα κύτταρα στους όρχεις να παράγουν λιγότερη τεστοστερόνη, καθώς η δραστηριότητα αυτών των κυττάρων μειώνεται. Τέλος, η παραγωγή τεστοστερόνης απαιτεί υψηλή ενέργεια, την οποία ο υποθυρεοειδισμός περιορίζει λόγω μειωμένης λειτουργίας των μιτοχονδρίων.
Υπερδραστήριος θυρεοειδής και τεστοστερόνη
Ο υπερθυρεοειδισμός από την άλλη πλευρά χαρακτηρίζεται από την παραγωγή υπερβολικών ποσοτήτων ορμονών. Η κατάσταση αυτή επιταχύνει τον μεταβολισμό και επηρεάζει την αναπαραγωγική λειτουργία. Σε άνδρες με υπερθυρεοειδισμό, τα επίπεδα συνολικής τεστοστερόνης μπορεί να είναι φυσιολογικά ή και αυξημένα, όμως η ελεύθερη τεστοστερόνη είναι συνήθως μειωμένη. Αυτό συμβαίνει αρχικά γιατί ο θυρεοειδής , παράγοντας αυξημένες ποσότητες ορμονών δεσμεύει περισσότερη τεστοστερόνη και μειώνει την διαθέσιμη μορφή της. Παράλληλα, ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία των κυττάρων Leydig. Τέλος, τα υψηλά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών διαταράσσουν την παραγωγή σπερματοζωαρίων, που συχνά συνοδεύεται από μειωμένα επίπεδα τεστοστερόνης.
Πώς η θεραπεία των διαταραχών του θυρεοειδούς μπορεί να βελτιώσει τα επίπεδα τεστοστερόνης
Η αντιμετώπιση των διαταραχών του θυρεοειδούς μπορεί να έχει θετική επίδραση στα επίπεδα τεστοστερόνης και στη συνολική υγεία των ανδρών. Στους άνδρες με υποθυρεοειδισμό, η κατάλληλη θεραπεία αναπλήρωσης των θυρεοειδικών ορμονών μπορεί να αποκαταστήσει την ισορροπία του μεταβολισμού και να ενεργοποιήσει ξανά τη λειτουργία των όρχεων. Αυτό μπορεί να αυξήσει την παραγωγή τεστοστερόνης και να βελτιώσει τη σεξουαλική λειτουργία, την ενέργεια και τη διάθεση.
Αντίστοιχα, σε περιπτώσεις υπερθυρεοειδισμού, η μείωση της υπερβολικής παραγωγής θυρεοειδικών ορμονών , λειτουργεί αφήνοντας εν τέλει περισσότερη ελεύθερη τεστοστερόνη διαθέσιμη στο σώμα. Έτσι, η αποκατάσταση της θυρεοειδικής λειτουργίας μπορεί συχνά να οδηγήσει σε βελτίωση των επιπέδων τεστοστερόνης χωρίς να χρειάζεται η χορήγηση τεστοστερόνης. Σε προχωρημένες ωστόσο περιπτώσεις έχει ένδειξη η αύξηση τεστοστερόνης πέρα από την αποκατάσταση των θυρεοειδικών επιπέδων. Εάν ένας άνδρας παρουσιάζει χαμηλή τεστοστερόνη, είναι πολύ σημαντικό να πραγματοποιηθεί αξιολόγηση της κατάστασής του και να προταθεί η κατάλληλη θεραπεία, εστιάζοντας στην αύξηση της τεστοστερόνης και τη βελτίωση της συνολικής ευεξίας. Στο MenTest, το κορυφαίο κέντρο υποκατάστασης τεστοστερόνης στην Ελλάδα, παρέχουμε τη θεραπεία TRT (Testosterone Replacement Therapy), η οποία αποσκοπεί στη βελτιστοποίηση των επιπέδων τεστοστερόνης στο σώμα.
Η σύνδεση μεταξύ θυρεοειδούς και τεστοστερόνης στους άνδρες είναι πολύπλοκη και σημαντική. Η ισορροπημένη λειτουργία του θυρεοειδούς είναι απαραίτητη για την παραγωγή τεστοστερόνης και την αναπαραγωγική υγεία. Οι ιατροί συνεπώς που ειδικεύονται στη σεξουαλική υγεία είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουν ότι ο θυρεοειδής και η τεστοστερόνη σχετίζονται και να πραγματοποιούν όλες τις απαραίτητες εξετάσεις προτού καταλήξουν σε κάποιο πόρισμα.